Wydarzenia 2013

8:30-9:00 - Kawa i rejestracja

9:00-9:20 - Powitanie i wprowadzenie do dyskusji
  - Prof. Cezary Żołędowski, Dyrektor Instytutu Polityki Społecznej UW
  - Lisa Pelling, Global Utmaning
  - Paweł Świeboda, Prezes demosEUROPA – Centrum Strategii Europejskiej

9:20-9:30 - Polityka migracyjna jako polityka na rzecz konkurencyjności i wzrostu
  - Izabela Katarzyna Mrzygłocka, Posłanka na Sejm RP, Przewodnicząca Podkomisji Stałej ds. Rynku Pracy

9:30-9:45 - Migracje jako czynnik konkurencyjności i wzrostu
  - Min. Jacek Męcina, Sekretarz Stanu, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

9:45-10:20 - Migracje i globalizacja – trendy i wyzwania
  - Prof. Włodzimierz Anioł, Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski, Prezes Norden Centrum

10:20-11:50 - Panel dyskusyjny I: "Migracja, integracja, europeizacja – przykład państw Morza Bałtyckiego"
  - Lisa Pelling, Global Utmaning, Szwecja
  - Prof. Włodzimierz Anioł, Instytut Polityki Społecznej, Uniwersytet Warszawski, Prezes Norden Centrum
  - Vija Platačiute, Institute for Ethnic Studies at the Lithuanian Social Research Centre, Litwa
  - Dr Kristina Kallas, Institute of Baltic Studies, Estonia
  - Dace Akule, Centre for Public Policy PROVIDUS, Łotwa
Moderacja: Dr hab. Maciej Duszczyk, Instytut Polityki Społecznej i Ośrodek Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski

11:50-12:20 - Sesja pytań i odpowiedzi

12:20-13:00 - Lunch kanapkowy

13:00-14:00 - Panel dyskusyjny II: “Rola Unii Europejskiej i jej państw członkowskich w kształtowaniu polityki migracyjnej – nowy model relacji?”
  - Anna Sochańska, Wicedyrektor Departamentu Polityki Europejskiej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP
  - Dr Justyna Nakonieczna, Instytut Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
Moderacja: Dr hab. Maciej Duszczyk, Uniwersytet Warszawski

14:00-15:00 – Panel dyskusyjny III: „Migracje, rynek pracy, integracja – opinia zawiązków zawodowych, organizacji pracodawców i organizacji pozarządowych”
  - Ville Klemens, Building and Wood Workers' International's (BWI), Szwecja
  - Zbigniew Żurek, Business Center Club, Polska
  - Dr Kinga Wysieńska, Instytut Spraw Publicznych, Collegium Civitas, Polska
Moderacja: Lisa Pelling, Global Utmaning

15:00-15:30 - Sesja pytań i odpowiedzi

15:30-15:40 - Podsumowanie dyskusji
  - Krzysztof Blusz, demosEUROPA – Centrum Strategii Europejskiej

Relacja z konferencji

Podczas konferencji poszukiwano odpowiedzi m.in. na następujące pytania: Czy pomimo zarysowujących się poważnych wyzwań jest szansa na europejską politykę imigracyjną? Czy działania UE uwzględniają specyfiką takich krajów jak Litwa, Łotwa i Estonia? Czy doświadczenia Szwecji w dziedzinie migracji i integracji imigrantów mogą zostać wykorzystane przez inne państwa członkowskie UE? Czy istnieją efektywne instrumenty, które pomogą społeczeństwom zaakceptować większą ilość cudzoziemców w ich krajach? Czy w bliższej i dalszej przyszłości możemy spodziewać się fundamentalnych zmian w globalnych procesach migracyjnych?

Min. Jacek Męcina,
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej,
wygłasza swe wprowadzające uwagi.

W wydarzeniu wzięło udział blisko stu uczestników, reprezentujących środowisko akademickie, urzędy publiczne, organizacje pozarządowe i media. Szeroko omówiono różnorodne - demograficzne, ekonomiczne, społeczne i polityczne – uwarunkowania kształtujące politykę migracyjną Unii Europejskiej oraz państw regionu Morza Bałtyckiego.

Główne wystąpienie konferencyjne
prof. Włodzimierza Anioła, Prezesa Norden Centrum,
poprzedziło trzy panele dyskusyjne

Debata podzielona była na kilka bloków tematycznych. Wystąpienia wprowadzające dotyczyły ruchów migracyjnych jako czynnika wzrostu i konkurencyjności oraz związków łączących migracje z globalizacją. Pierwszy panel dyskusyjny był prezentacją polityk migracyjnych w państwach bałtyckich i skandynawskich. Drugi panel był próbą pokazania tak pozytywnych, jak i negatywnych aspektów polityki migracyjnej Unii Europejskiej, ze wskazaniem na pożądane działania, instrumenty i impulsy, które mogłyby usprawniać europejską politykę migracyjną. Ostatni, trzeci panel dyskusyjny prezentował punkt widzenia pracodawców, związków zawodowych oraz organizacji pozarządowych na kształtowanie przepływu osób zarówno w ramach państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i spoza Europy do Unii.

Lisa Pelling ze szwedzkiego
think-tanku Global Utmaning,
inicjatora i lidera projektu

Relacja z konferencji

Podczas konferencji poszukiwano odpowiedzi m.in. na następujące pytania: Czy pomimo zarysowujących się poważnych wyzwań jest szansa na europejską politykę imigracyjną? Czy działania UE uwzględniają specyfiką takich krajów jak Litwa, Łotwa i Estonia? Czy doświadczenia Szwecji w dziedzinie migracji i integracji imigrantów mogą zostać wykorzystane przez inne państwa członkowskie UE? Czy istnieją efektywne instrumenty, które pomogą społeczeństwom zaakceptować większą ilość cudzoziemców w ich krajach? Czy w bliższej i dalszej przyszłości możemy spodziewać się fundamentalnych zmian w globalnych procesach migracyjnych?

Min. Jacek Męcina,
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej,
wygłasza swe wprowadzające uwagi.

W wydarzeniu wzięło udział blisko stu uczestników, reprezentujących środowisko akademickie, urzędy publiczne, organizacje pozarządowe i media. Szeroko omówiono różnorodne - demograficzne, ekonomiczne, społeczne i polityczne – uwarunkowania kształtujące politykę migracyjną Unii Europejskiej oraz państw regionu Morza Bałtyckiego.

Główne wystąpienie konferencyjne
prof. Włodzimierza Anioła, Prezesa Norden Centrum,
poprzedziło trzy panele dyskusyjne

Debata podzielona była na kilka bloków tematycznych. Wystąpienia wprowadzające dotyczyły ruchów migracyjnych jako czynnika wzrostu i konkurencyjności oraz związków łączących migracje z globalizacją. Pierwszy panel dyskusyjny był prezentacją polityk migracyjnych w państwach bałtyckich i skandynawskich. Drugi panel był próbą pokazania tak pozytywnych, jak i negatywnych aspektów polityki migracyjnej Unii Europejskiej, ze wskazaniem na pożądane działania, instrumenty i impulsy, które mogłyby usprawniać europejską politykę migracyjną. Ostatni, trzeci panel dyskusyjny prezentował punkt widzenia pracodawców, związków zawodowych oraz organizacji pozarządowych na kształtowanie przepływu osób zarówno w ramach państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i spoza Europy do Unii.

Lisa Pelling ze szwedzkiego
think-tanku Global Utmaning,
inicjatora i lidera projektu

Pod patronatem Norden Centrum i przy współpracy z Instytutem Skandynawistyki i Lingwistyki Stosowanej zorganizowane zostało na Uniwersytecie Gdańskim wydarzenie edukacyjno-naukowe pod nazwą NORDIC DAYS. Celem przedsięwzięcia było stworzenie przestrzeni do budowania trwałej współpracy zainteresowanych instytucji i osób na rzecz promowania różnorodności społeczno-kulturowej krajów nordyckich.

Tegoroczna edycja NORDIC DAYS zorientowana była na propagowanie wiedzy o społeczeństwach i polityce w Europie Północnej oraz odkrywanie walorów artystycznych i estetycznych obszaru nordyckiego. Wszystkie wydarzenia w programie NORDIC DAYS miały charakter otwarty dla studentów i szerokiej publiczności odwiedzającej Bałtycki Festiwal Nauki.

Dzień 1. – 22.05.2013

Godziny poranne i przedpołudniowe w Katedrze Skandynawistyki wypełniła zorganizowana przez dr. Kazimierza Musiała dwuczęściowa sesja pod tytułem „Czego nie wiemy o Skandynawii, albo o co boimy się zapytać?” Składały się na nią prezentacje multimedialne przygotowane przez studentów Skandynawistyki Uniwersytetu Gdańskiego. Dotyczyły one zagadnień, które w sposób bezpośredni mają wpływ na rozwój społeczny krajów nordyckich, a które częstokroć umykają uwadze opinii publicznej w Polsce. Wystąpienia w pierwszej części sesji traktowały o specyfice skandynawskiej pomocy i polityki rozwojowej, dyskursie rasowym i eugenice w nordyckim projekcie nowoczesności i tożsamości, oraz o polityce propagowania równości w Szwecji. W drugiej części sesji omawiana była najpierw postać Kristiana Birkelanda, niedocenionego naukowca i nieznanej szerzej postaci z norweskiego banknotu, dzięki któremu rozumiemy dzisiaj zjawisko zorzy polarnej. W dalszej kolejności omawiane były kwestie terytoriów autonomicznych w obszarze nordyckim, Wysp Owczych i Grenlandii, gdzie najnowsze wydarzenia polityczne i rozwój ekonomiczny nakazują zastanawiać się poważnie nad ich statusem jako niezależnych terytoriów lub, być może w niedalekiej przyszłości, niepodległych państw.

W drugiej połowie dnia odbyło się „Popołudnie z Arktyką”, będące drugą edycją spotkań poświęconych kulturze Grenlandii i Sápmi (Laponia). Pierwsza edycja („Dni arktyczne”) miała miejsce 26-27 maja 2011. W ramach tegorocznego „Popołudnia z Arktyką” zorganizowano seminarium oraz projekcję filmową. Myślą przewodnią seminarium była Arktyka w narracji swoich rdzennych mieszkańców. Otworzyła je mgr Agata Lubowicka z Katedry Skandynawistyki UG, przedstawiając referat pt. “Zachodnie polarnictwo i kwestia Innego w spojrzeniu natywnym – narracja o ekspedycjach arktycznych autorstwa Grenlandczyka Hansa Hendrika”. Studenci z Koła Tłumaczy Literatur Skandynawskich (sekcja duńska) zaprezentowali wybór bajek grenlandzkich w swoim tłumaczeniu, a dr hab. Maria Sibińska wygłosiła referat pt “Opowieść Johana Turi o życiu saamskich koczowników zamachem na niezawisłość Norwegii? Pierwsza saamska książka o tematyce świeckiej w oczach norweskiego noblisty Knuta Hamsuna”. Ilustrując jej wystąpienie, sekcja norweska studenckiego Koła Tłumaczy Literatur Skandynawskich przedstawiła tłumaczenie fragmentów książki Johana Turi.

„Popołudnie z Arktyką” kończyła projekcja dokumentalnego filmu produkcji norweskiej pt. Det lengste lùpet (2012, Najdłuższy bieg). Film w reżyserii Tronda B. Andersena ukazywał środowisko zawodników startujących w Finnmarkslùpet, słynnym wyścigu psich zaprzęgów, rozgrywającym się w śnieżnych krajobrazach północnej Norwegii. Dialogi do filmu tłumaczyli studenci linii norweskiej I roku studiów magisterskich gdańskiej skandynawistyki. Film poprzedziła prelekcja na temat psów zaprzęgowych, wygłoszona przez Martę Girjat, słuchaczkę Podyplomowych Studiów Skandynawistycznych.

Dzień 2. – 23.05.2013

Drugiego dnia, od rana dla młodszych adeptów wiedzy o Skandynawii zorganizowane zostały „Warsztaty Dziwnych Dźwięków - mini warsztaty fonetyczne języków skandynawskich” pod opieką dr. Maji Chacińskiej. Odbywające się w dwóch sesjach po 30 min. zajęcia dla młodzieży miały na celu zademonstrowanie osobliwości fonetyki języków skandynawskich i przećwiczenie niektórych „dziwnych dźwięków”, których na co dzień uczą się studenci Skandynawistyki na Uniwersytecie Gdańskim.

Debata Dyplomatyczna
Podsumowaniem pierwszej edycji NORDIC DAYS była debata z udziałem dyplomatów, w której uczestniczyli Ambasador Danii Steen Hommel, b. Ambasador RP w Norwegii Pan Wojciech Kolańczyk oraz Pani Magdalena Pramfelt, honorowy konsul Królestwa Niderlandów, reprezentująca również Polsko-Szwedzką Izbę Gospodarczą w Gdańsku.

Celem debaty było zwrócenie uwagi osób zainteresowanych Europą Północną na jej ogromny potencjał społeczno-ekonomiczny, który umożliwił krajom regionu skuteczniejsze niż w innych częściach świata radzenie sobie z negatywnymi skutkami globalnego kryzysu ekonomicznego. Paneliści wskazywali na elementy modeli rozwojowych państw skandynawskich, rozwiązania systemowe oraz konkretne przykłady polityk publicznych, których efektywne funkcjonowanie umożliwia krajom regionu zajmowanie wysokich pozycji w globalnych wskaźnikach innowacyjności, produktywności czy kreatywności. W dyskusji nie zabrakło pytań o możliwości eksportowania do Polski z krajów skandynawskich tych rozwiązań, które okazały się sukcesem i które w znaczący sposób przyczyniły się do ogólnego wzrostu jakości życia.

W trakcie debaty z publicznością poruszano m.in. kwestie dotyczące studiowania w krajach skandynawskich, radzenia sobie przez poszczególne kraje ze współczesnymi wyzwaniami społeczno-politycznymi (imigracja, konflikty kulturowe), jak również zrównoważonego rozwoju jako praktycznej zasady wdrażanej w życie na różnych poziomach funkcjonowania społeczeństw skandynawskich.

Debatę moderował Marcin Fronia, dyrektor wykonawczy Norden Centrum.

Dniom Nordyckim na Uniwersytecie Gdańskim towarzyszyła również wystawa promująca literaturę skandynawską – szczególnie postać i twórczość Astrid Lindgren – zorganizowana we współpracy z Ambasadą Szwecji.

15:30-16:00 - Kawa/ herbata i rejestracja

16:00 - Powitanie
  - Prof. Cezary Żołędowski, dyrektor Instytutu Polityki Społecznej UW

16:10-16:30 - Wprowadzenie do debaty
  - Prof. Włodzimierz Anioł, IPS UW, prezes Norden Centrum

16:30-17:00 - Komentarze:
  - Prof. Marek S. Szczepański, Instytut Socjologii, Uniwersytet Śląski
  - Prof. Grzegorz Rydlewski, Instytut Nauk Politycznych UW
  - Red. Edwin Bendyk, Tygodnik „Polityka”, Collegium Civitas

17:00-17:30 - Dyskusja

Prowadzenie: dr Piotr W. Zawadzki, IPS UW, Norden Centrum

Punktem wyjścia dla debaty nt. reformowania skandynawskich polityk publicznych - zorganizowanej przez Norden Centrum wspólnie z Instytutem Polityki Społecznej UW - była wydana niedawno pod patronatem Fundacji książka pt. „Szlak Norden. Modernizacja po skandynawsku” (IPS/ Elipsa 2013). Wzięło w niej udział około 50 uczestników, głównie pracowników naukowych i studentów, ale też przedstawicieli organizacji pozarządowych, instytucji państwowych i mediów.

Debatę moderował dr P.W. Zawadzki (przy mikrofonie)
Za stołem siedzą od lewej:
prof. W. Anioł, red. E. Bendyk, prof. G. Rydlewski.

Prof. M.S. Szczepański
i prof. C. Żołędowski (przy mikrofonie)

Po powitaniu zebranych przez prof. C. Żołędowskiego, dyrektora IPS, merytorycznego wprowadzenia do dyskusji dokonał prof. W. Anioł, autor książki i prezes Norden Centrum. W swej prezentacji przedstawił najważniejsze cechy specyficznego dla pięciu krajów nordyckich modelu rozwoju (posługując się formułą „7 x E-ROZWÓJ”), omówił główne tendencje w jego ewolucji, a także kluczowe „sekrety” w pomyślnym reformowaniu polityk publicznych w tym regionie w ostatnich dwóch dekadach. Zaakcentował zwłaszcza trzy znamienne właściwości skandynawskiej modernizacji – jej inkluzywność (włączanie do przemian wszystkich grup społecznych), konsensualność (stawka na współdziałanie i porozumienie) oraz permanentność (ciągły, ustawiczny charakter).

Trzech komentatorów tego wystąpienia rozwinęło wybrane jego wątki, podejmując też kwestię potencjalnego zastosowania w Polsce niektórych, pochodzących z Norden najlepszych praktyk i innowacji społecznych w zakresie różnych polityk publicznych. Socjolog prof. M. Szczepański z Uniwersytetu Śląskiego zwracał uwagę m.in. na skandynawskie osiągnięcia w polityce rodzinnej i edukacyjnej. Politolog prof. G. Rydlewski z Uniwersytetu Warszawskiego skoncentrował się na porównaniu doświadczeń w dziedzinie mechanizmów rządzenia, znanych mu także dobrze z autopsji jako byłemu szefowi Kancelarii Premiera. Publicysta tygodnika „Polityka” E. Bendyk wskazywał na postindustrialne bariery i globalne wyzwania, przed jakimi stają obecnie kraje skandynawskie.

W żywej dyskusji, jaka wywiązała się po tych prezentacjach i którą moderował dr P.W. Zawadzki (UW i NC), podnoszono wiele interesujących kwestii. Poruszano m.in. problemy związane z przemianami adaptacyjnymi, jakie zachodzą w strukturach administracji publicznej (prof. J. Osiński, dziekan Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Szkoły Głównej Handlowej); ze współzależnościami, jakie łączą rozwiniętą politykę społeczną z pomyślną polityką gospodarczą i dobrobytem obywateli (prof. K. Wielecki, Centrum Europejskie UW); z narastającą imigracją i wielokulturowością społeczeństw skandynawskich, które mogą stać się wkrótce poważnym problemem dla nordyckich państw opiekuńczych (dr M. Duszczyk, wicedyrektor IPS).

Głos w dyskusji
- prof. K. Wielecki z Centrum Europejskiego UW

W uwagach podsumowujących, praktycznie wszyscy mówcy i dyskutanci zgodzili się z poglądem, iż niezależnie od wielu ograniczeń, swoistości i utrudnień, skandynawskie wzorce modernizacyjne mogłyby mieć istotny, pozytywny wpływ na zmiany i reformy w różnych dziedzinach polskiej polityki publicznej. Wskazane byłoby w tym kontekście bardziej staranne rozpoznawanie w kraju tzw. miękkich wyzwań społecznych (demografia, innowacyjność, niska sprawność państwa, deficyt zaufanie i współpraca, ekologia itp.) oraz sposobów ich skutecznego podejmowania w krajach Europy Północnej. Postulowano, by sprawy te były stosowniej uwzględniane m.in. w horyzontalnych strategiach rozwojowych, jakie powstają obecnie i będą wkrótce wdrażane w związku z planami wykorzystania przez Polskę w latach 2014-2020 unijnych funduszy pomocowych.

Udostępniamy plik z prezentacją Reformowanie skandynawskich polityk publicznych - „modernizacja permanentna”? z otwierającego debatę wystąpienia prof. dr. hab. Włodzimierza Anioła, Prezesa Fundacji Norden Centrum.

fot. Joanna Łaszczewska